|
|
|
 Biên khảo, Phê bình |
| LÒNG YÊU NƯỚC CỦA NGƯỜI HIỀN XỨ ẤN Rabindranath TAGORE
|
 | | #1 |
|
Bấm vào hình
để phóng to |
LƯU VĂN VỊNH - đăng lúc 02:37:00 AM, Apr 03, 2009
Tagore 1861-1941, ngoài sự nghiệp văn hóa đồ sộ nhân bản, Nobel văn chương đầu tiên của Á châu năm 1913, còn chủ trương nâng cao dân trí, phát huy giáo dục như điều kiện tiên quyết của cách mạng độc lập, ông cho không nên có cách mạng mù quáng blind revolution -và thực dân chỉ là một triệu chứng của căn bệnh xã hội chậm tiến Ấn, đế quốc Anh tự nó không hoàn toàn là ác quỷ. Chính chủ trương tranh thủ ôn hòa, tiệm tiến đó làm Tagore suýt bị một số Ấn kiều ở San Francisco mưu sát vào năm 1916 khi sang thăm Mỹ quốc.
Năm 1934 ông công khai chỉ trích Gandhi về lời tuyên bố trận động đất lớn ở Bihar (15-1-34) là do ý trời trừng phạt chuyện đè ép giới tiện dân xứ Ấn.
Nhưng, với những bài ca yêu nước, sự từ chối danh tước (knighthood) của hoàng gia Anh ban để chống đối vụ thực dân Anh tàn sát người Ấn năm 1919 ở vùng Jallianwala Bagh, ông được toàn dân Ấn ca ngợi như một người quốc gia yêu nước, và, tuy khác với đường lối của Gandhi, hai người đã bỏ qua dị biệt bất hòa để gặp nhau.
Tagore đã từng can thiệp, mang nước cam cho Gandhi uống, giúp Gandhi chấm dứt tuyệt thực tới chết trong vụ chống phiếu bầu dân biểu riêng biệt cho đẳng cấp bần dân (Dalits=untouchables). Nguyên á thánh Gandhi rất lý tưởng, chủ trương tất cả dân Ấn, không phân biệt đẳng cấp đều đi bầu dân biểu Quốc hội chung, nhưng trong thực tế, giới hạ lưu, nghèo đói vốn bị đẩy ra ngoài lề xã hội cả ngàn năm, họ cần có dân biểu riêng để tranh đấu cho quyền lợi của khối, nếu bầu chung họ sẽ bị giới thượng lưu áp đảo. Thê nên, đẳng cấp hạ lưu này với lãnh tụ Dr. Ambedkar đã phản đối Gandhi kịch liệt.
Tagore, với chủ trương nhân ái từ bi qua ảnh hưởng Phật giáo và tông môn Baul, coi nhẹ nghi lễ giáo điều Bà La Môn, Tagore yêu mến dân nghèo (họ có khoảng 60 triệu người, làm việc lao động cực nhọc như quét đường, làm ruộng, lau cầu tiêu..họ phải tránh không được để bóng mình đè lên người thượng lưu Bà La Môn, không được múc cùng nước giếng, phải quét sạch vết chân khi đã đi qua )…giới này thường theo Phật giáo vô đẳng cấp từ xưa, và chính Tagore đã lấy chuyện kinh Phật viết vở kịch Cô gái thứ dân Chandalika (Untouchable girl). Theo nhiều học giả Ấn Độ thì danh từ Sanskrit Dalits có gốc là Varna tức color, da màu, có thể do giống Aryans đặt tên này để phân biệt kỳ thị cả 3500 năm nay, còn cổ xưa, 4-5000 năm trước, tinh thần Bhagavad Gita không bao giờ phân chia đẳng cấp.
Chính nhờ những năm trông coi đồn điền của gia đình ở Bangladesh 1890-98, mà Tagore đã có dịp sống cùng giới bình dân, nghèo đói, bệnh tật, và ông đã sáng tác rất nhiều truyện ngắn truyện dài mô tả các khía cạnh sống của xã hội hạ lưu này.
Năm 1901 Tagore di chuyển sang Tây Bengal lập tịnh thất (ashram) trường học, thư viện. Năm 1921 Tagore đã cùng nhà kinh tế nông nghiệp Leonard Elmhirst lập Viện Tái thiết Thôn quê gần tịnh thất ở Santiniketan, nhằm giúp đỡ dân nghèo, như một phương cách canh tân xã hội khác với mô thức Gandhi. Ông lập Đại học Mở Visva Bharati ở Calcutta (The World Uni. of Calcutta) và dấn thân tìm nguồn tài trợ quốc tế cho công trình giáo dục cởi mở dựa trên thực tế sống hơn là sách vở.
Chính Tagore đã đặt danh xưng Mahatma tôn vinh Gandhi ( maha là vĩ đại atma là linh hồn) và Gandhi cũng đã xưng tụng Tagore là Người bảo vệ vĩ đại-The great sentinel- của xứ Ấn. Cả hai vĩ nhân, một người sinh ra ở vùng Đông Bắc Ấn, một người ở vùng Tây Bắc Ấn (Gandhi 1869-1948), cùng học Luật bên Anh, và cùng tranh đấu cho nền độc lập dân tộc theo cách bất bạo động, khôn ngoan, sâu sắc, theo đúng truyền thống đạo sĩ cao cả vô biên của hiền nhân Hy Mã Lạp Sơn. Gandhi đã đích thân tới thăm Tagore năm 1940 trước khi nhà thi hào từ bỏ thế gian.
Hai bài thơ phỏng dịch sau đây-Chitto Jetha Bhayshunyo- và Ekla Chalo Re nổi tiếng trong thời tranh đấu độc lập Ấn, toàn dân và á thánh Gandhi rất tán thưởng, nhất là bài Ekla Chalo Re - If They Answer not to Thy call , Walk alone : Nếu họ không hưởng ứng lời bạn kêu gọi, hãy cứ đi một mình :
Chitto Jetha Bhayshunyo -Where The Mind is Without Fear
(from Geetanjali = Song offerings)
Where the mind is without fear and the head is held high
Where knowledge is free
Where the world has not been broken up into fragments by domestic walls
Where words come out from the depth of truth
Where tireless striving stretchs its arms towards perfection
Where the clear stream of reason has not lost its way into the dreary desert sand of dead habit
Where the mind is led forward by thee
into ever-widening thought and action
into that heaven of freedom, my Father, let my country awake.
Nơi nao Tâm Trí Không Còn Sợ hãi
( trích tập Bài Ca Dâng Cầu )
Nơi nao tâm trí không còn sợ hãi
Muôn mái đầu được ngửng lên cao
Nơi nao tự do tìm biết
Nơi nao thế gian chẳng còn cách biệt
Bởi bức tường phân hóa địa phương
Nơi nao chữ nghĩa phát ra từ chân lý tình thương
Nơi nao thế nhân không ngừng vươn về chân thiện mỹ
Nơi nao dòng suối trí tuệ trong veo
không lạc nẻo
vào sa mạc chết khô kiến chấp
Nơi nao tâm thức được hoàng thiên dẫn dắt
Vào mênh mông tri hành rộng mở
Vào thiên đường tự do ngày ngày bừng nở
Xin Thượng đế lay tỉnh
Quê hương con từng phút từng giờ.
EKLA CHALO RE - WALK ALONE
If they answer not thy call, walk alone
Walk alone thy walk alone
If they afraid and cower mutely facing the wall,
O thou of evil luck,
Open thy mind and speak out alone.
If they turn away, and desert you when crossing the wilderness,
O thou of evil luck
Trample the thorns under thy tread,
And along the blood-lined track travel alone.
If they do not hold up the light when the night is troubled with storm,
O thou of evil luck,
With the thunder flame of pain
Ignite thy own heart and let it burn alone.
ĐỘC HÀNH CA
Nếu họ chẳng hưởng ứng lời bạn kêu gọi,
Bạn hãy đi một mình
Đi một mình, đơn độc hành trình
Nếu họ sợ hãi hèn nhát câm nín quay mặt vào tường
Ôi thật chẳng may
Nhưng bạn hãy mở rộng cõi tâm, hãy nói lên một mình.
Nếu họ ngoảnh đi, họ bỏ rơi bạn trên đoạn đường gian nan
Ôi thật chẳng may
Nhưng bạn hãy dẫm lên chông gai
Trên đường xương máu, hãy dấn bước một mình
Nếu họ không giữ đuốc sáng thâu canh dù đêm đang giông tố
Ôi thật chẳng may
Nhưng bạn hãy cố lấy lửa đau sấm sét
Châm mồi trái tim cháy rực lòng riêng một mình.
*********** LƯU VĂN VỊNH phỏng dịch.
|
|
Created by Hiep Nguyen, Sept. 2003 |
