Shanghai Girls
By Lisa See
Nhà xuất bản Random House
$25.00, 310 trang
ISBN: 9781400067114
Năm 1937, Thượng Hải là Ba Lê của châu Á, thành phố của giàu sang và lộng lẫy, nơi ở của những nhà triệu phú và kẻ ăn xin, dân băng đảng và dân cờ bạc, người yêu nước và người làm cách mạng. Pearl 21 tuổi và May 18 tuổi là hai chị em xinh đẹp, đang làm người mẫu cho họa sĩ vẽ chân dung, sống một đời sống thượng lưu sung sướng, nhàn hạ nhờ cha mẹ họ khá giả, làm chủ những chiếc xe kéo, mướn nhiều người giúp việc nhà. Pearl tốt nghiệp đại học, còn May thì tốt nghiệp trung học. Pearl là con Rồng, bản lãnh và cứng đầu; trong khi May là con Cừu non, yếu đuối, bé bỏng, nhu mì.
Bất ngờ một thảm kịch xảy ra làm đảo ngược cuộc đời của hai cô gái: Vì cờ bạc sinh ra nợ nần, người cha đã gả bán hai con mình để làm vợ cho hai anh em một người Mỹ gốc Hoa ở Mỹ. Người cha trấn an, hứa hẹn với hai cô con gái là gia đình nhà chồng giàu có, nhà cao cửa rộng, cuộc sống của hai cô sẽ sung sướng. Sau đám cưới vội vã, trong lúc nhà trai chờ họ ở Hong Kong để cùng đáp tàu thủy qua Mỹ thì hai cô tìm cách ở lại Thượng Hải. Nhưng rồi gia đình họ không được yên thân vì tụi mafia tới hăm dọa. Khi Nhật thả bom xuống thành phố thân yêu của hai cô, cùng với người mẹ, ba mẹ con dìu dắt nhau đi, trốn về quê nội. Trên đường đi, họ gặp phải đám lính Nhật, Pearl và người mẹ bị đám lính này thay phiên nhau hãm hiếp: người mẹ chết, còn Pearl thì phải nằm bệnh viện. May trốn được và chính May đã lo chôn cất xác người mẹ và đưa Pearl vào bệnh viện. Sau đó hai chị em lại tìm đường để đoàn tụ với chồng họ đang ở Mỹ.
Đang lúc chờ ở đảo Angel Island (Ellis Island của miền Tây) để được phỏng vấn, cứu xét thì Pearl mới hay là May đã có thai và còn vài tháng nữa là sinh! Hèn gì lâu nay May trả lời không ăn khớp với Pearl, hầu kéo hoãn ngày ra khỏi đảo. Giữa hai chị em thì cuộc hôn nhân của Pearl được danh chính ngôn thuận hơn (cô dâu chú rể đã động phòng, và ông bố chồng đã kiểm được sự trong trắng của Pearl) nên May đề nghị Pearl sẽ là mẹ của đứa bé, là bé gái, được đặt tên là Joy. Chuyện này bằng bất cứ giá nào cũng phải giữ kín!
Ở Los Angeles, họ bắt đầu một trang sách mới. Tìm tình yêu với người xa lạ, hòa đồng vào gia đình nhà chồng. Bây giờ họ mới biết sự thật là gia đình nhà chồng cũng nghèo nàn, chứ không phải giàu sang, phú quý gì, chỉ sống quanh quẩn ở China Town! Ngòai đời thì họ gặp nạn kỳ thị, điều này họ đã biết khi còn ở đảo Angel Island. Nhóm mới tới được phân lọai: người da trắng (bất cứ là da trắng nào); người Á Đông Nhật, Đại Hàn,…mà không phải là người Hoa; và người Hoa đứng sau cùng. Rồi Đệ Nhị Thế Chiến thứ hai xảy ra, người Hoa ở Mỹ phải tranh đấu để không bị nhìn lầm là người Nhật, rồi khi Trung Quốc lục địa bị nhuộm đỏ thì họ lại bị chụp mũ là cộng sản.
May thích nghi với đời sống ở Mỹ. Pearl vẫn bám víu vào quê hương cũ, xa tít mù khơi. Pearl gần gũi với bà mẹ chồng của họ vì có quá khứ đau thương giống như nhau: Pearl bị hãm hiếp bởi nhiều người đàn ông, bà mẹ chồng bị bắt cóc từ làng quê hồi năm tuổi và trải qua một thời gian làm vợ cũng nhiều người.
Như bất cứ những chị em nào, họ cũng “thương nhau lắm, cắn nhau đau”, ganh tị, hơn thua, “cha mẹ đã yêu thương ai hơn”. Họ chia sẻ họan nạn cũng như gắn bó bên nhau bất cứ lúc nào, nhưng cũng chính họ làm họ đau lòng. Pearl cứu May khi Nhật thả bom. May cứu Pearl sau khi Pearl bị hãm hiếp. Sau hai mươi năm giữ kín, điều tiết lộ của May đã là con dao bén đâm sâu vết thương lòng của Pearl: cha của Joy chính là anh chàng họa sĩ mà Pearl đã đem lòng yêu thương-sau này anh ta theo cộng sản. Sam, chồng của Pearl, tự tử vì không hiểu ý May đã muốn giúp Sam chính thức trở thành công dân Mỹ.
Sau khi biết sự thật cha mình là ai, Joy ngây thơ đòi góp phần xây dựng một Trung Quốc mới dưới chế độ CS. Đọan cuối là Pearl lặn lội vào lục địa Trung quốc, không quản ngại hiểm nguy tánh mạng của mình, để tìm Joy, hầu mang Joy về Mỹ, về với Pearl và May. Tình mẹ bao la như biển cả! Như ngày trước mẹ của Pearl đã chọn hy sinh cho con.
Pearl và May, dù trải qua những đau thương nào, họ vẫn có nhau. Ở cuối truyện, May đã nói với Pearl “cho dù khi nào tóc của chúng ta bạc trắng thì chúng ta vẫn còn thâm tình cốt nhục chị em”.
Truyện về hai chị em, hai văn hóa, phấn đấu ở quê nhà, phấn đấu ở xứ người, lồng vào nhiều dữ kiện lịch sử, biến cố, tình tiết ăn khớp nhau, lôi cuốn người đọc.
Lisa See là tác giả của những sách bán chạy, những cuốn từng nằm trong danh sách của báo New York Times, như Peony in Love, Snow Flower and the Secret Fan, Flower Net, The Interior, and Dragon Bones, cũng như cuốn hồi ức On Gold Mountain. Cô sống ở Los Angeles.
Mimi Bui
Sinh hoạt văn học-nghệ thuật